Jak rozpoznać problemy okresu dojrzewania i im zaradzić?

 

Dojrzewanie i młodość to czas wielkiego rozwoju, wielu wyzwań i wielu nowych przemyśleń. W ciągu zaledwie kilku lat z dziecka dojrzewa niezależny dorosły. Zmiany te mogą być źródłem radości, ale także stresu, niepewności i konfliktów. Czy istnieją sposoby na radzenie sobie z trudnościami wieku dojrzewania?

Początek drogi ku dorosłości

Dojrzewanie to okres przejściowy od dziecka do dorosłego. To okres życia, w którym człowiek osiąga dojrzałość płciową, fizyczną i emocjonalną. Wiek rozpoczęcia i zakończenia dojrzewania różni się w zależności od osoby, a wraz z nim – jego problemy.

Wczesny lub późny rozwój fizyczny

Zmiany hormonalne, które są początkiem dojrzewania, zwykle rozpoczynają się w wieku 10-11 lat u dziewcząt i w wieku 12-13 lat u chłopców. Mimo to istnieje duża różnica w sposobie wzrostu i rozwoju. W okresie dojrzewania pojawiają się zmiany fizyczne, takie jak zmiany proporcji i budowy ciała czy pojawianie się cech płciowych. Mogą one budzić rozdrażnienie i inne negatywne emocje oraz być przyczyną pojawiania się kompleksów.

Wahaniami poziomu hormonów często powodują wzmożoną potliwość oraz zmiany skórne w postaci trądziku młodzieńczego. Przeważnie różnice fizyczne widoczne są tylko przez określony czas, a w kolejnych latach nastolatki zazwyczaj doganiają się pod względem rozwoju fizycznego.

Już nie dziecko, ale jeszcze nie dorosły

Okres dojrzewania to czas wielu zmian społecznych w życiu młodego człowieka. Emocjonalnie doświadcza on często wahań nastrojów, problemów z samooceną, a także wyzwań związanych z relacjami z rówieśnikami i rodzicami.

Niektóre z typowych problemów okresu dojrzewania, z którymi zmaga się młodzież to:

• zmienność emocji i nastrojów,
• trudności z zaakceptowaniem autorytetów dorosłych,
• sprzeciw wobec nakazów,
• chwilowe trudności z koncentracją (mogą skutkować obniżeniem osiągnięć w nauce),
• brak umiejętności radzenia sobie z trudnościami,
• zaburzenia odżywiania wynikające z niskiej samooceny i presji społecznej,
• poszukiwanie własnej tożsamości (może wiązać się z zainteresowaniem używkami).

Jak pomóc nastolatkowi w okresie dojrzewania?

Aby zapobiegać sytuacji, a w której typowe młodzieńcze wyzwania przerodzą się w zaburzenia okresu dojrzewania, ważne jest utrzymywanie dobrego kontaktu z nastolatkiem i okazywanie mu wsparcia, szacunku i akceptacji. Czasem warto zastosować się do prostych rad:

• nie narzucać swojej woli ani krytykować bezpodstawnie dziecka;
• dawać mu odpowiednią swobodę i zaufanie, ale też wyznaczać granice;
• słuchać aktywnie nastolatka i interesować się jego sprawami;
• rozmawiać o zmianach zachodzących w ciele i psychice oraz o zagrożeniach płynących z używek;
• pomagać mu w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów;
• dbać o higienę osobistą dziecka oraz o zdrowe odżywianie i aktywność fizyczną.

Jeśli problemy są bardzo nasilone lub utrzymują się dłużej niż kilka miesięcy, warto porozmawiać ze specjalistą. Pomoc psychologiczna dla nastolatków może pomóc poradzić sobie ze stresem, poprawić samoocenę lub pokonać uzależnienie.

Kiedy potrzebna jest profesjonalna pomoc?

Okres dojrzewania może być trudny i skomplikowany dla wielu młodych ludzi, a zaburzenia okresu dojrzewania mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak depresja, lęki, problemy związane z jedzeniem, zaburzenia osobowości, a nawet uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Dlatego ważne jest, aby rodzice, nauczyciele i inni dorośli byli świadomi tych problemów i umieli pomóc młodemu człowiekowi.